بررسی کامل بیماری آسم؛ از علائم اولیه تا روش‎های درمانی

آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن تنفسی در جهان است که میلیون‌ها نفر از کودک و بزرگسال با آن دست و پنجه نرم می‎کنند. این بیماری با التهاب و تنگی راه‌های هوایی همراه است و می‌تواند به‌صورت خفیف یا شدید، زندگی روزمره افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

اما بیماری آسم چیست؟ چه علائمی دارد و چگونه می‎توان آن را درمان کرد؟ در این مقاله با نگاهی علمی به بررسی علل، علائم و روش‌های کنترل این بیماری می‎پردازیم و اطلاعات کاملی در این زمینه خدمتتان ارائه می‎کنیم.

آسم چیست و چه علتی دارد؟

آسم یک بیماری مزمن و التهابی مجاری تنفسی است که با تنگی راه‌های هوایی، سرفه‌های مکرر، خس‌خس سینه و تنگی نفس مشخص می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی بروز پیدا کند، اما معمولاً از کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود.

در افراد مبتلا به آسم، واکنش سیستم ایمنی به عوامل محرک محیطی یا داخلی، اغراق‌آمیز است. همین واکنش باعث التهاب و تورم مجاری تنفسی شده و عبور هوا را دشوار می‌کند.

دلایل ابتلا به آسم

عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز آسم دارند. افرادی که سابقه خانوادگی داشته یا آلرژی و اگزما داشته باشند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. در کنار آن عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، دود سیگار، گرد و غبار، کپک، موی حیوانات، برخی عفونت‌های ویروسی و حتی استرس روانی می‌توانند محرک حملات آسم باشند. به همین دلیل برخی افراد ممکن است دچار «آسم عصبی» شوند که در آن استرس یا هیجانات شدید به‌عنوان عامل محرک شناخته می‌شود.

آیا بیماری آسم خطرناک است؟

از آنجا که مسیرهای تنفسی در افراد مبتلا به آسم باریک‌تر و حساس‌تر از حالت طبیعی هستند، حتی محرک‌های خفیف هم می‌توانند واکنش شدیدی ایجاد کنند. بنابراین باید گفت در صورت عدم کنترل آسم، این بیماری می‌تواند به حملات شدید منجر شود و گاهی با عواقب جدی همراه باشد. با این حال با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد.

علائم آسم در کودکان و بزرگسالان

علائم آسم می‌توانند بسته به شدت بیماری، سن فرد و نوع محرک متفاوت باشند. برخی از افراد تنها در مواجهه با آلرژن‌ها دچار علائم این بیماری می‌شوند؛ درحالی‌که دیگران ممکن است حتی در حالت استراحت نیز دچار تنگی نفس باشند.

از شایع‌ترین علائم آسم می‌توان به تنگی نفس، خس‌خس سینه (به‌ویژه در هنگام بازدم)، سرفه‌های خشک و مکرر (که معمولاً شب‌ها یا پس از فعالیت بدنی شدید می‌شوند)، خستگی و احساس فشار در قفسه سینه اشاره کرد. در برخی از افراد (به‌ویژه بزرگسالان) این علائم ممکن است خفیف‌تر ظاهر شوند. به‌عنوان مثال علائم آسم خفیف در بزرگسالان ممکن است تنها به‌صورت سرفه‌های شبانه یا احساس خستگی در حین فعالیت بروز پیدا کنند.

علائم آسم عصبی

در آسم عصبی ممکن است فرد بدون وجود آلرژن مشخصی، صرفاً در پی استرس روانی یا فشار عاطفی دچار علائم تنفسی شود. علائم آسم عصبی معمولاً شامل تنگی نفس ناگهانی و سرفه‌هایی همراه با اضطراب هستند که پس از آرامش یافتن کاهش پیدا می‎کنند.

آیا آسم درمان دارد؟

بیماری آسم در حال حاضر درمان قطعی ندارد، اما خوشبختانه با استفاده از برخی راهکارها، می‌توان آن را به خوبی کنترل کرده و کیفیت زندگی بیماران را به سطح نرمال رساند.

درمان آسم بر دو محور اصلی پیشگیری از حملات و کنترل علائم استوار است. اما به طور کل برای تسکین سریع و کنترل طولانی‎مدت این بیماری از داروهای متفاوتی استفاده می‎شود که داروهای تسکین‎دهنده سریع آسم شامل موارد زیر می‎شوند:

• عوامل آنتی‌کولینرژیک: در مدت زمان کوتاه موجب شل شدن مجاری تنفسی می‎شود.
• آگونیست‌های بتا کوتاه‌اثر: علائم آسم را در عرض چند دقیقه کاهش می‎دهد.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی و وریدی: التهاب مجاری تنفسی را به سرعت کم می‎کنند.

همچنین داروهای کنترل‎کننده این بیماری در طولانی‎مدت عبارتند از:

• داروی تئوفیلین: کمک به باز نگه‎داشتن راه‎های هوایی
• اصلاح کننده‌های لکوترین: کمک به تسکین علائم آسم
• کورتیکواستروئیدهای استنشاقی: برای کاهش تحریک و التهاب
• و داروهای استنشاقی ترکیبی: معمولا ترکیبی از کورتیکواستروئید و یک عامل آگونیست بتا بلند اثر هستند.

علاوه بر دارو اجتناب از محرک‌های شناخته‌شده نقش مهمی در پیشگیری از عود کردن بیماری ایفا می‎کند. ترک سیگار، تهویه مناسب محل زندگی، کاهش تماس با حیوانات خانگی و استفاده از ماسک در محیط‌های آلوده می‌توانند به کاهش دفعات حمله کمک کنند.

برای درمان آسم چه بخوریم؟

نقش تغذیه در کاهش شدت علائم آسم همواره مورد توجه متخصصان بوده است. زیرا برخی خوراکی‌ها می‌توانند خواص ضدالتهابی داشته باشند و به کاهش تحریک‌پذیری مجاری تنفسی کمک کنند. از مواد غذایی مفید برای افراد مبتلا به آسم می‎توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ماهی: ماهی‌های چرب مانند سالمون، سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که التهاب را کاهش می‌دهند.
• میوه و سبزی: میوه‌هایی مانند سیب، موز و انواع توت‌ها به دلیل آنتی‌اکسیدان بالا، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
• زنجبیل و زردچوبه: زنجبیل و زردچوبه از جمله گیاهان دارویی با خاصیت ضدالتهابی‌اند که در کاهش حملات تنفسی مؤثرند.
• غذاهای پر از فیبر: غلات کامل، نان کامل، حبوبات و سبزیجات خام به دلیل فیبر بالا علائم آسم را کاهش می‎دهند.

در مقابل مصرف برخی مواد غذایی ممکن است باعث تشدید علائم شود. در واقع لبنیات پرچرب، غذاهای فرآوری‌شده، نمک زیاد و افزودنی‌های مصنوعی می‌توانند در برخی بیماران باعث ایجاد حساسیت یا التهاب شوند. بنابراین بهتر است این خوراکی‌ها با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند.

آیا آسم باعث مرگ می‌شود؟

در صورت کنترل آسم، این بیماری نسبتاً قابل مدیریت است و اکثر مبتلایان می‌توانند زندگی نرمالی داشته باشند. اما اگر درمان به‌درستی انجام نگیرد یا حملات شدید به‌موقع کنترل نشوند، ممکن است شرایط خطرناکی برای بیمار ایجاد گردد!

حملات حاد آسم که با تنگی نفس شدید، کاهش اکسیژن خون و عدم پاسخ به داروهای معمول همراه باشند، می‌توانند جان بیمار را تهدید کنند. بنابراین توصیه می‎کنیم مبتلایان به این بیماری دائما تحت نظر پزشک باشند.

توصیه پایانی

در این مقاله از داروخانه آنلاین گلشید به بررسی بیماری آسم و روش‎های درمان و کنترل آن پرداختیم. همچنین مواد غذایی مفید برای بیماران مبتلا به آسم را خدمتتان معرفی کردیم. در پایان توصیه می‎کنیم برای کنترل این بیماری حتما سبک زندگی سالم را در پیش بگیرید و همواره با پزشک در تماس باشید.